آشنایی با دستگاه پالس اکسیمتر
پالس اکسیمتر دستگاهی برای اندازه گیری میزان هموگلوبین اشباع شده با اکسیژن در بافت‌های محیطی می‌باشد. این وسیله غیر تهاجمی بوده و به سادگی مورد استفاده قرار میگیرد. در واقع پالس اکسیمتر سریع‌تر از ارزیابی فشارخون، نبض و تنفس، مشکلات موجود در اکسیژن رسانی را نشان می‌دهد.
این دستگاه از یک سنسور نوری تشکیل شده است که بر روی شریانچه‌های نبض دار قرار میگیرد (معمولاً روی انگشت اشاره شخص) در یک طرف دوLEDبه عنوان فرستنده قرار گرفته است که 2 موج نور قرمز با طول موج 660 نانومتر و مادون قرمز با طول موج 930 نانومتر انتشار می‌دهد نور قرمز رنگ توسط هموگلوبین که رنگ طبیعی آن آبی است جذب می‌شود و مادون قرمز توسط اکسیژن ترکیبی با هموگلوبین (HbO2 ) جذب می‌شود. در واقع دو نوع طول موج توسط این دوLEDکه فرستنده هستند فرستاده می‌شود. در طرف دیگر یک گیرنده یا در اصطلاح یک فتودیود قرار دارد که وظیفه آشکارسازی نور عبوری از بافت را دارد.
این نور توسط گیرنده بر حسب میزان شدت نور به یک سیگنال الکتریکی تبدیل می‌شود در واقع این سیگنال ورودی دستگاه و بردهای الکترونیکی و میکروپروسسره است که بعد از محاسبات توسط این مدارات مقدار اشباع اکسیژن خون تعیین می‌گردد. البته برخی از مدل‌های دستگاه پالس اکسی متر به گونه‌ای است که توسط کابلی که برای آشکار سازی سیگنالECGتعبیه شده می‌تواند این سیگنال را نیز نشان دهد.
انواع پالس اکسیمتر:
پالس اکسیمتر در حال حاضر در دو نوع انگشتی (سیار) و مرکزی (ثابت)موجود می‌باشد. نوع انگشتی بیشتر در اورژانس پیش بیمارستانی و اورژانس بیمارستان (قسمت تریاژ) مورد استفاده قرار میگیرد.
و در حال حاظر آماده فروش با قیمت مناسب در فروشگاه پزشکی میثم برای استفاده در منزل و محل کار می باشد.
نوع ثابت پالس اکسیمتر معمولاً بر بالین بیماران بستری در اتاق احیا یا بخش‌ها مورد استفاده قرار میگیرد.
مکان‌هایی که برای پالس اکسی متری در بزرگسالان بیشتر استفاده می‌شوند انگشت دست، انگشت پا و بالا یا پایین گوش و در نوزادان، کف پا یا کف دست. یا انگشت شست پا یا دست است.
محل‌های مناسب برای گذاشتن پروب پالس اکسیمتر برای نوزادان و اطفال
تأثیر هموگلوبین در انتقال خون
تقریباً 97 درصد از مقدار اکسیژنی که به بافت‌ها می‌رسد، از طریق ترکیب شیمیایی آن با هموگلوبین است. باقی 3 درصد آن از طریق حل شدن آن در آب پلاسما انتقال پیدا می‌کند .
اکسیژن به هموگلوبین به صورت سست متصل می‌شود و قابلیت بازگشت دارد؛ یعنی واکنش آن تعادلی بوده و بازگشت پذیر. زمانی کهPO2بالا است، مثلاً در مویرگ‌های ریوی، اکسیژن به هموگلوبین وصل شده و وقتی فشار کم است، مثلاً در مویرگ‌های اطراف بافت، اکسیژن از هموگلوبین آزاد می‌شود.
استفاده از این دستگاه نسبت به روش‌های دیگر تعیین درصد اکسیژن خون به این ترتیب است که سریع‌تر و راحت‌تر نسبت به روش‌های دیگر از قبیل نمونه گیری خونی و... می‌توان کمبود یا ازدیاد اکسیژن (هیپواکسی یا هایپراکسی) در خون را مشخص کرد و نتیجه اکسیژن درمانی را مشاهده نمود. البته لازم به ذکر است که علاوه بر نمایش درصد اکسیژن در خون که میزانی در حدود ۹۹ تا ۹۶ درصد در یک انسان معمولی است این دستگاه می‌تواند ریت(rate)قلب یا همان میزان ضربان قلب را نیز تعیین کند.
نکات کاربردی:
برای کنترل تعداد ضربان قلب با دستگاه پالس اکسیمتر بهتر است ضمن استفاده از پالس اکسیمتر انگشتی یا پالس اکسیمتر ثابت حتماً نبض بیمار برای دریافت اطلاعاتی در مورد کیفیت نبض (قوی یا ضعیف بودن یا منظم و نامنظم بودن آن) کنترل شود. ضمن این که دستگاه پالس اکسیمتر ممکن است در اثر عواملی چون لرزش، درجه حرارت محیط و یا کاهش شارژ دچار نوسان شود و تعداد نبض را غیر واقعی نشان دهد. لمس نبض بیمار به کنترل دمای بدن بیمار و تشخیص هیپرترمی و هیپوترمی نیز کمک می‌کند.
پالس اکسیمتر درصد هموگلوبین اشباع شده با اکسیژن را به صورتspo2نشان می‌دهد. مقدار طبیعی آن برای شخصی که در هوای اتاق نفس می‌کشد 99-97% می‌باشد. درصد کمتر از 90 می‌تواند نشانه هیپوکسی بیمار باشد. برای تعیین هیپوکسیک بودن یا نبودن بیمار باید عدد پالس اکسیمتر را در کنار یافته‌های دیگر ارزیابی کرد.
نکته مهم:
باید بیمار را درمان نمود نه این که فقط عدد پالس اکسیمتر را اصلاح کرد.
عدد پالس اکسیمتر به عنوان ششمین علایم حیاتی شناخته می‌شود. این امر نشان می‌دهد که عدد پالس اکسیمتر یک معیار استاندارد برای سنجش وضعیت بیمار در کنار تنفس، نبض، رنگ پوست، مردمک و فشار خون است.
وکلام آخر پیشگیری و پیشبینی بهتر از درمان یا درمان دیر است.
دیدگاه خود را بنویسید